Mag ik een blik nieuwe ambtenaren?

Verkiezingen geweest, nieuw bestuur geïnstalleerd…en dan…? Gemeenteland staat voor een aantal zware opgaven de komende jaren die veel van de organisaties gaan vergen. Komende jaren hebben we opgaven als de energietransitie, de omgevingswet, regionale samenwerking, sociaal domein e.d…

Ik ben stellig van mening dat je de opgaven die gemeenten de komende jaren voor hun kiezen krijgen, moet zien als een strategisch verandertraject; hoe ga je de nieuwe wetgeving en taken beleggen in je organisatie en hoe ga je strategisch om met alle in- en externe belanghebbenden in dit schaakspel? Stakeholdermanagement eerste klas! Dit schaakspel om met meerdere partijen samen in een transitie te komen, vergt meer dan simpelweg analyseren wat we moeten gaan doen en dit dan bij de bestaande bemensing van het ambtenarenapparaat neer te leggen. Een dergelijke transitie vergt mensen die visionair zijn, processen op hoofdlijnen kunnen sturen en stakeholders kunnen verbinden.

Deze mens-kant die noodzakelijk is om samen het hoofd te bieden aan de gevraagde opgaven wordt nog teveel vergeten. De gedachte van “het zal wel goed komen” voert de boventoon.

Een houding die zo typerend is voor ons Nederlanders: niet bedrijfsmatig visionair gesteld staan voor de toekomst, maar dat wat komen gaat gewoon met vertrouwen ‘ervaren’. Op de Dijkwerkersdag waar alle waterschappen jaarlijks kennisdelen, kwam dit ook naar voren: “Wij wonen onder de zeespiegel en ‘vertrouwen’ er gewoon blindelings op dat de dijken het altijd zullen houden. En: ”Wij bouwen alles op 5 meter onder zeeniveau en plaatsen bijvoorbeeld de meterkasten van onze woningen allemaal op de onderste verdieping.” Als er dan wat gebeurt, weten we zeker dat we het ondergelopen gebied niet meer uit kunnen en dat alle stroomvoorzieningen ook direct platliggen… maar… “we vertrouwen erop dat dat gewoon niet gebeurt…”

Op het VNG Congres 2018 spraken zowel onze minister van Binnenlandse Zaken Kasja Ollongren als de VNG voorzitter Jan van Zanen over het meer samen gaan optrekken van de gemeenten en het Rijk om de komende opgaven gezamenlijk het hoofd te kunnen gaan bieden. Heel plausibel, echter kunnen we dit allemaal met de bestaande mensen? Als ik een schilder inhuur en hem vervolgens vraag mijn auto te gaan repareren dan hebben we allemaal een gevoel bij de uitkomst.

Teleurstellend vond ik het, als RPR stakeholdermanagement zijnde, om zowel op de Dijkwerkersdag als het VNG Congres niets te horen over de benodigde transitie in soort mensen bij deze overheden. Beweging, verandering en samenwerking moet komen vanuit de mens en dit stelt dus ook eisen aan de kennis en kunde van deze mensen. Als RPR begeleiden we voor veel overheden interne bedrijfsprocesoptimalisaties en coachen we personeel en leidinggevenden om anders, efficiënter en met meer lol in je werk te gaan werken. Daar hebben we een stakeholdermanagement methode voor ontwikkeld.

Om de op handen staande opgaven naar de gemeenten het hoofd te kunnen bieden, moet er ook serieus gekeken worden naar wie deze transities mogelijk moeten gaan maken: de ambtenaren zelf!

School ze bij, train ze, geef ze cursussen….…trek een nieuw blik ambtenaren open!